આજના આ લેખમાં આપણે જાણીશું કે, IAS બનવા માટે શું કરવું જોઈએ?, ધોરણ 12 પછી IAS બનવા માટે શું કરવું?, IAS ઓફિસ બનવા માટે ઉંમર શું હોવી જોઈએ, IAS નો પગાર, IAS અધિકારી પાસે શું સત્તા હોય છે, IAS અધિકારીને શું સુવિધા આપવામાં આવે છે, સંપૂર્ણ જાણકારી જાણવા માટે અહીં ક્લિક કરો. How to become IAS officer.
IAS શું છે?
IAS અધિકારીને સિવિલ સર્વિસીસમાં સર્વોચ્ચ પદ માનવામાં આવે છે, જેના માટે માત્ર લાયકાત ઉમેદવારોની પસંદગી કરવામાં આવે છે. કોઈપણ ઉત્કૃષ્ટ પદ માટે, ફક્ત IAS પોસ્ટને જ પ્રાધાન્ય આપવામાં આવે છે, પછી તે કેન્દ્ર સરકારના સચિવ હોય કે જિલ્લાના જિલ્લા મેજિસ્ટ્રેટ હોય. IAS અધિકારીને ભારતીય વહીવટમાં સર્વોચ્ચ રેન્કિંગ અધિકારી ગણવામાં આવે છે. જીલ્લામાં સુરક્ષાનો મામલો હોય કે પછી દેશ કક્ષાએ સંરક્ષણ સચિવ આ પદો માટે હંમેશા અનુભવી IAS અધિકારીઓની જ નિમણૂક કરવામાં આવે છે.
IAS નું પૂરું નામ શું છે?
IAS નું પૂર્ણ સ્વરૂપ ‘Indian Administrative Service’ છે. તેનું ગુજરાતીમાં પૂરું નામ ‘ભારતીય વહીવટી સેવા’ છે.
જો તમે IAS અધિકારી બનવા માંગો છો તમારી મહત્તમ વય મર્યાદા સામાન્ય શ્રેણી માટે 32 વર્ષ, OBC માટે 35 વર્ષ અને અન્ય અનામત શ્રેણી SC/ST માટે 37 વર્ષ હોવી જોઈએ.
ધોરણ 12 પછી તમે કોઈપણ માન્ય સંસ્થામાંથી ગ્રેજ્યુએશનની પરીક્ષા પાસ કરવી ફરજિયાત છે. જો તમે ડિસ્ટન્સ એજ્યુકેશન દ્વારા ગ્રેજ્યુએશન કર્યું હોય તો પણ આ પરીક્ષા માટે લાયક છો.
ગ્રેજ્યુએશન પરીક્ષા પાસ કર્યા પછી શું કરવું?
હવે ગ્રેજ્યુએટ કર્યા પછી તમારે UPSC માટેની તૈયારી કરવાની રહેશે. જો તમે IAS બનવા માંગો છો, તો ઉપરના ફકરામાં તમને કહેવામાં આવ્યું છે કે તમારે UPSC પરીક્ષા માટે ગ્રેજ્યુએટ હોવું જરૂરી છે. તમારો પહેલો સ્ટેપ તમારા વિષય અનુસાર ગ્રેજ્યુએશનની પરીક્ષા સારા માર્ક્સ સાથે પાસ કરવાનો છે. આમ કરવાથી તમને ખૂબ સારા ફંડામેન્ટલ્સ મળશે અને તમે પરીક્ષા માટે ઊંડો અભ્યાસ કરી શકશો. એટલે કે તમારે ગ્રેજ્યુએશન કર્યા પછી તમારે UPSC પરીક્ષા માટે અરજી કરવાની રહેશે.
અરજી કરતા પહેલા IAS પરીક્ષા માટે પેટર્નનું મૂલ્યાંકન કરો
ગ્રેજ્યુએશન પાસ કર્યા પછી, તમને IAS પરીક્ષાના અભ્યાસક્રમ અને અભ્યાસક્રમને સમજવું ખૂબ જ સરળ લાગશે. તમારે UPSC પરીક્ષા માટે અભ્યાસક્રમ, ફોર્મેટ અને પાછલા વર્ષના પ્રશ્નપત્રોમાંથી પસાર થવું જોઈએ. આમ કરવાથી તમને પરીક્ષાનો વિગતવાર દૃશ્ય મળશે જેથી તમે પરીક્ષાની જરૂરિયાત મુજબ પરીક્ષાનો અભ્યાસ કરી શકો. જેથી તમને વધુ જાણકારી મળે?
હવે UPSC પરીક્ષા માટે ઓનલાઈન અરજી કરો
દર વર્ષે IAS પરીક્ષા માટે ઓનલાઈન નોંધણી ફેબ્રુઆરી મહિનામાં શરૂ થાય છે, જેના માટે તમે UPSC સત્તાવાર પોર્ટલ upsc.gov.in દ્વારા તમારી અરજી સબમિટ કરી શકો છો. ફોર્મ ભરતી વખતે, તમારે તમારી માહિતી આધાર કાર્ડ અને શૈક્ષણિક દસ્તાવેજ અનુસાર ભરવી જોઈએ જેથી કરીને આગળ જતા કોઈપણ પગલામાં તમારે બેદરકારીનો સામનો ન કરવો પડે. પરીક્ષા માટે ઓનલાઈન અરજી કરવી ખૂબ જ સરળ છે અને જો તમે કોમ્પ્યુટર અને ઈન્ટરનેટ કેવી રીતે ઓપરેટ કરવું તે જાણતા હોવ તો તમે IAS માટે ખૂબ જ સરળતાથી ઓનલાઈન નોંધણી કરાવી શકો છો.
UPSC પરીક્ષામાં અરજી કર્યા પછી શું કરવું?
જો તમે ધોરણ 12 પછી ગ્રેજ્યુએટ કરી અને UPSC પરીક્ષા માટે અરજી કરી, તેના પછી તમારે UPSC માટે જુદી-જુદી પરીક્ષાઓ આપવાની રહેશે. અને તેં પરીક્ષાની ફોર્મેટ શું છે, એટલે કે કઈ પરીક્ષામાં શું પૂછવામાં આવશે અને કેટલા ગુણનું પૂછવામાં આવશે. જેની સંપૂર્ણ માહિતી નીચે મુજબ છે.
સૌ પ્રથમ કેસ યુપીએસસી પ્રિલિમ પરીક્ષા પાસ કરો.
IAS નું ફોર્મ ભર્યા પછી, તમારી પ્રિલિમ પરીક્ષા લેવામાં આવે છે જેમાં જનરલ સ્ટડીઝ અને CSAT સંબંધિત પ્રશ્નો પૂછવામાં આવે છે. આગલા તબક્કામાં પહોંચવા માટે, તમારે UPSC પરીક્ષાનો પૂર્વ તબક્કો પાસ કરવો આવશ્યક છે. આ એક ક્વોલિફાઈંગ રાઉન્ડ છે, તેના ગુણ મેરિટ લિસ્ટમાં ઉમેરવામાં આવતા નથી.
આ રીતે પ્રિલિમિનરી પરીક્ષામાં પ્રશ્નપત્ર આવે છે.
| પ્રશ્નપત્ર | ગુણ |
| સામાન્ય અભ્યાસ પ્રશ્ન પેપર | 200 |
| સામાન્ય અભ્યાસ પ્રશ્ન પેપર | 200 |
પ્રાથમિક પરીક્ષામાં જનરલ સ્ટડીઝના બે પેપર છે, દરેક પેપર માટે 200 માર્કસ નક્કી કરવામાં આવ્યા છે. આ પરીક્ષામાં ઉદ્દેશ્ય પ્રશ્નો પૂછવામાં આવે છે, દરેક ખોટા જવાબ માટે એક તૃતીયાંશ ગુણ કાપવામાં આવે છે. તેથી જો તમને પ્રશ્નનો સાચો જવાબ ખબર હોય તો તમારે જવાબ આપવો જોઈએ કારણ કે વધુમાં વધુ એક કે બે ગુણ ઓછા આવે તો ઉમેદવારોને નાપાસ જાહેર કરવામાં આવે છે. જેના કારણે તમારી બધી મહેનત વ્યર્થ થઈ શકે છે.
કેસ યુપીએસસી પ્રિલિમ પરીક્ષા પાસ કર્યા પછી મુખ્ય પરીક્ષા પાસ કરો.
પ્રિલીમ પરીક્ષા પાસ કર્યા પછી, તમારે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ મુખ્ય પરીક્ષામાં બેસવું પડશે. આ તબક્કામાં સામાન્ય અભ્યાસ, નિબંધ આધારિત પ્રશ્નો પૂછવામાં આવે છે. આ સ્ટેજના માર્ક્સ મેરિટ લિસ્ટમાં ગણવામાં આવે છે અને તમારી પસંદગી આ સ્ટેજ પર આધારિત છે.
| પ્રશ્નપત્ર | ગુણ |
| સામાન્ય અભ્યાસ (પેપર – 1) | 250 |
| સામાન્ય અભ્યાસ (પેપર – 2) | 250 |
| સામાન્ય અભ્યાસ (પેપર – 4) | 250 |
| સામાન્ય અભ્યાસ (પેપર – 5) | 250 |
| વૈકલ્પિક વિષય (પેપર-1) | 250 |
| વૈકલ્પિક વિષય (પેપર-2) | 250 |
| નિબંધ લેખન | 250 |
| અંગ્રેજી (ફરજીયાત) | 300 |
| ભારતીય ભાષા (ફરજીયાત) | 300 |
આ પરીક્ષામાં કુલ નવ પ્રશ્નપત્રો છે, તે તમામ બિન-આવશ્યક છે. દરેક પેપરમાં આપેલ વિષયને યોગ્ય રીતે સમજાવતા લખવાનું હોય છે.
ખાસ નોંધ:- અંગ્રેજી (ફરજિયાત), ભારતીય ભાષા (ફરજિયાત)માં મેળવેલ ગુણ પસંદગીની મેરિટ યાદીમાં ગણવામાં આવશે નહીં.
મુખ્ય પરીક્ષા પછી ઇન્ટરવ્યુ પાસ કરો
જો તમે પ્રિલિમ અને મુખ્ય પરીક્ષા આ બને તબક્કા સફળતાપૂર્વક ક્લિયર કરી લીધા હોય તો તમારે આગલા તબક્કા માટે તૈયાર રહેવું પડશે. આ એક ઇન્ટરવ્યુ પરીક્ષા છે, આમાં તમને લેખન સંબંધિત કંઈપણ પૂછવામાં આવતું નથી. આમાં, તમારી પ્રવૃત્તિ, ગંભીરતા અને અન્ય વ્યક્તિત્વ પરીક્ષણો લેવામાં આવે છે. આ પરીક્ષામાંથી મેળવેલા ગુણ પણ મેરિટ લિસ્ટમાં ઉમેરવામાં આવે છે.
| પરીક્ષાનું નામ | ગુણ |
| ઇન્ટરવ્યુ | 275 |
IAS ઓફિસરની ટ્રેનિંગ કેવી છે?
UPSC દ્વારા લેવામાં આવતી પરીક્ષાના તમામ તબક્કામાં સફળતા મેળવ્યા પછી, કમિશન દ્વારા મેરિટ લિસ્ટ બનાવવામાં આવે છે, જેના આધારે ઉમેદવારોની પસંદગી કઈ પોસ્ટ માટે કરવામાં આવશે, તે નક્કી કરવામાં આવે છે. મેરિટ લિસ્ટમાં ટોચના ઉમેદવારોને IAS રેન્ક આપવામાં આવે છે, બાકીની અન્ય પોસ્ટ્સ યાદીમાં તેમના સ્થાનના આધારે વહેંચવામાં આવે છે.
હવે પછી, પ્રશિક્ષણ માટે પસંદ કરાયેલ ઉમેદવારોને લબસ્ના (LBSNAA) માં મોકલવામાં આવે છે જ્યાંથી તેમને કેમ્પસમાં જ 2 વર્ષની તાલીમ આપવામાં આવે છે અને તે પછી જાહેર વહીવટમાં MA ડિગ્રી આપવામાં આવે છે.
IAS અદિકારીનો નો પગાર અને વિવિધ સુવિધાઓ
પગાર
એક IAS ને દર મહિને લગભગ 56100 થી 250000 રૂપિયાનો પગાર આપવામાં આવે છે.
રહેઠાણ / આવાસ
IAS ને જિલ્લા અથવા રાજ્યના પ્રતિબંધિત વિસ્તારમાં જ્યાં પોસ્ટિંગ થાય છે ત્યાં ડુપ્લેક્સ બંગલો આપવામાં આવે છે. જો તે જિલ્લા/કમિશનર અથવા મુખ્યાલયમાં પોસ્ટેડ હોય તો પણ તેને આ લાભ આપવામાં આવે છે.
પરિવહન
એક IAS અધિકારીને મુસાફરી માટે ઓછામાં ઓછા 1 અને વધુમાં વધુ 3 સરકારી ડ્રાઈવર આપવામાં આવે છે. વાહનનું ઇંધણ અને જાળવણી સરકાર દ્વારા કરવામાં આવે છે.
IAS ફરજ અને જવાબદારી (IAS ફરજ અને જવાબદારી)
- IAS તરીકે વ્યક્તિએ મહેસૂલ સંબંધિત કામ કરવું પડે છે, જેમ કે આવકની વસૂલાત વગેરે.
- જિલ્લામાં કાયદો અને વ્યવસ્થા જાળવવી.
- એક્ઝિક્યુટિવ મેજિસ્ટ્રેટ તરીકે કામ કરવું પડશે.
- IASએ મુખ્ય વિકાસ અધિકારી (CDO) અથવા જિલ્લા વિકાસ કમિશનર તરીકે કામ કરવું પડશે.
- જિલ્લામાં રાજ્ય સરકાર અને કેન્દ્ર સરકારની નીતિઓનો અસરકારક અમલ કરવો.
- મોનિટર નીતિઓ વગેરે માટે ઓચિંતી મુલાકાત લેવા માટે મુસાફરી કરવી.
- નાણાકીય બાબતોના ધોરણો અનુસાર જાહેર ભંડોળ પરના ખર્ચની તપાસ કરવી.
- સંયુક્ત સચિવ, નાયબ સચિવ તરીકે સરકારની નીતિ બનાવવામાં અને નીતિઓને અંતિમ સ્વરૂપ આપવામાં સલાહ આપવી.
- સરકારના રોજબરોજના કામકાજ સંભાળવાની જવાબદારી લેવી.
IAS ને આપવામાં આવતી સત્તાઓ
IAS અધિકારી જિલ્લા અથવા વિભાગના વડા હોય છે, તે વિભાગમાં થતા દરેક કામ માટે જવાબદાર હોય છે, તે પોતાના તાબાના કર્મચારીઓને નિર્દેશ આપે છે, જો કામમાં કોઈપણ પ્રકારની બેદરકારી જોવા મળે છે, તો તે કર્મચારીઓ માટે જવાબદાર છે. સામે નક્કર કાર્યવાહી કરે છે તે કર્મચારીઓને સસ્પેન્ડ કરી શકે છે અને જો કોઈ કર્મચારી કાયદાની વિરુદ્ધ કામ કરે છે, તો તે તેની સામે એફઆઈઆર નોંધી શકે છે અને સરકારમાંથી તેને બરતરફ કરવાની ભલામણ કરી શકે છે.
IASને સસ્પેન્ડ કરવાની સત્તા માત્ર રાષ્ટ્રપતિ પાસે છે, આ કામ બીજી કોઈ સરકાર કરી શકે નહીં. એકવાર ઈન્દિરા ગાંધીએ અજીત જોગીને કહ્યું હતું કે દેશમાં સત્તા માત્ર જિલ્લામાં ડીએમ પાસે છે, રાજ્યમાં સીએમ અને કેન્દ્રમાં પીએમ છે.
IAS ની વિવિધ પોસ્ટ
- એસડીઓ / એસડીએમ / સંયુક્ત કલેક્ટર / મુખ્ય વિકાસ અધિકારી (સીડીઓ)
- જિલ્લા મેજિસ્ટ્રેટ/જિલ્લા કલેક્ટર/ડેપ્યુટી કમિશનર
- વિભાગીય કમિશનર
- સભ્ય બોર્ડ ઓફ રેવન્યુ
- બોર્ડ ઓફ રેવન્યુના ચેરમેન
પ્રશ્ન – 1 IAS નું પૂરું નામ શું છે?(ias full form)
જવાબ – Indian Administrative Service
પ્રશ્ન – 2 આઈએએસ નું ગુજરાતી પૂરું નામ શું છે?(ias full form in gujarati)
જવાબ – ભારતીય વહીવટી સેવા
પ્રશ્ન – 3 ias બનવા માટે ઉંમર કેટલી હોવી જોઈએ?(ias age limit)
જવાબ – સામાન્ય શ્રેણી માટે 32 વર્ષ, OBC માટે 35 વર્ષ અને અન્ય અનામત શ્રેણી SC/ST માટે 37 વર્ષ હોવી જોઈએ.
પ્રશ્ન – 4 ias અધિકારીનો પગાર કેટલો હોય છે?(ias salary)
જવાબ – દર મહિને લગભગ 56100 થી 250000 રૂપિયાનો પગાર આપવામાં આવે છે.
આ પણ વાંચો:-
3 thoughts on “IAS બનવા માટે શું કરવું જોઈએ? | આઈએએસ અધિકારી બનવા માટે શું ભણતર હોવું જોઈએ?-2024”